Portali
nga Gerhitja shkurton jetegjatesine te meshkujt
Meshkujt të cilët gërhasin me zë gjatë fjetjes kanë jetëgjatësi më të shkurtër në krahasim me ata të cilën flenë të qetë. Shkencëtarët pranë Universitetit John Hopkinn në Baltimoore, pohojnë se meshkujt me moshë mesatare të cilët gërhasin në gjumë janë dyfish më të rrezikuar që të vdesin papritmas dhe në moshë më të re. Megjithatë, ata nuk kanë arritur të zbulojnë nëse gërhitja shkaktohet nga gjendja jo e mirë shëndetësore ose nga ndonjë problem tjetër. Studimi i realizuar te më shumë se 6 mijë pjesmarrës ka treguar se femrat të cilat gërhasin janë dukshëm më pak të rrezikuara sesa meshkujt për të vdekur në moshë të re, megjithatë autorët e studimit nuk e përjashtojnë mundësinë që edhe femrat që gërhasin në gjumë mund të jenë të rrezikuara nga vdekja e hershme apo e papritur.
Sindroma
Zhurma që njihet si gërhitje vjen si rezultat i ndryshimit të aktivitetit të frymëmarrjes gjatë gjumit. Te disa persona kjo mund të çojë deri në bllokim gati komplet të frymëmarrjes për pak sekonda, duke shfaqur sindromën e “apnes së gjumit”. Mjekët otorino-laringolog, shpjegojnë se kur gërhitja e fortë është një sëmundje, cilët janë faktorët që e favorizojnë dhe çfarë mund të bëhet nëse shfaqet. Sindroma “apnea e gjumit” (OSAS) është forma më e shpeshtë e shqetësimeve të frymëmarrjes gjatë gjumit. Kjo sindromë konsiston në një bllokim të aktivitetit respirator (të frymëmarrjes) që mund të zgjasë dhe me tepër se 10 sekonda. Këto probleme janë shumë të shpeshta dhe u interesojnë 2-4 për qind të popullsisë së rritur, në veçanti meshkujve të moshës 40 deri 60 vjeç. Gjatë gjumit, te të gjithë njerëzit ndryshon aktiviteti i frymëmarrjes, sepse qetësohet aktiviteti i qendrave nervore që koordinojnë lëvizjet e frymëmarrjes dhe pozicionin e trupit. Përveç kësaj vihet re një qetësim i muskujve të gojës dhe fytit; të gjitha së bashku këto fenomene, sidomos kur janë të theksuar, mund të shkaktojnë fenomenin e gërhitjes dhe te disa një ostruksion (bllokim) gati kompletë të rrugëve të frymëmarrjes gjatë gjumit, me bllokim të frymëmarrjes për pak sekonda: apnea.
Pasojat
Bllokimi i rrugëve të sipërme të frymëmarrjes mund të shkaktojë mungesë apo ulje totale të fluksit të ajrit në hundë dhe në gojë, që çon në ulje të sasisë së oksigjenit në gjak. Gjithsesi episodet përfundojnë më vetëzgjim të personit, shpeshherë të shpeshta. Këto zgjime të shpeshta ndikojnë në ulje të cilësisë së gjumit, i cili nuk rezulton të jetë qetësues. Pacientët me “apnea e gjumit” shfaqin një cilësi jete jo të mirë, që karakterizohet nga çorientim që lidhet me sëmundjen dhe një vështirësi për t’u përshtatur me vetë sëmundjen. Por mbi të gjitha, pacientët me OSAS mund të shfaqin një rrezik të lartë për çrregullime kardiovaskulare (infarkt) ashtu dhe atak ishemik cerebral. “Apnea e gjumit” është gjithashtu një faktor risku për t’u prekur nga hipertensioni arterial. Fëmijët manifestojnë çrregullime te sjelljes si: hiperaktivitet, agresivitet dhe ulje të rendimentit në shkollë. Faktor favorizues për shfaqjen e “apnea e gjumit” është seksi, (meshkujt janë më të prekur), mosha e madhe, prania e obezitetit, hipetrofi adenoidotonsillare.
Simptomat
Dy janë simptomat kryesore të “apnea e gjumit”: përgjumja dhe gërhitja. Përgjumja shfaqet zakonisht vetëm në situata të mërzitshme (punë të përsëritura, lexime, drejtim i autoveturës në rrugë “monotone”), por ndonjëherë është aq e rëndë sa bëhet e përsëritur, duke komprometuar cilësinë e jetës, sociale, profesionale, etj. Për shkak të këtij problemi pacientët mund të shfaqin një rrezik të lartë për të pësuar aksidente automobilistike. Simptoma të tjera që mund të shfaqen janë: dhimbja e kokës, humor i keq në mëngjes, probleme me përqendrimin, shqetësime seksuale (ulje e libidos dhe shfaqje e impotencës), urinim i shpeshtë gjatë natës. Mund të shfaqen luhatje të humorit, probleme me memorien, sjellje të papërshtatshme në shumë situata. Trajtimi i “apnea e gjumit” (OSAS) mund të bëhet nëpërmjet modifikimit të stilit të jetës, trajtimi kirurgjikal. Por trajtimi kirurgjikal si për “apnea e gjumit” ashtu dhe për të gërhiturën (uvuloplastika, palatoplastika: janë operacione që synojnë në shkurtimin e muskulaturës së palatumit për të lejuar që ajri të kalojë lirshëm nga hunda në mushkëri), janë pothuajse të pasuksesshme. Përdoret dhe CPAP që është një aparaturë që siguron futjen e ajrit të pasuruar me oksigjen me presion pozitiv nëpërmjet hundës, me qëllim që mushkëritë dhe për rrjedhojë gjaku dhe truri, të marrin sasinë e duhur të oksigjenit dhe gjumi të bëhet pa ndërprerje.
Gërhitja e fortë mund të shkaktojë goditje cerebrale
Gërhitja e fortë mund të shkaktojë goditje cerebrale. Hulumtimet e fundit kanë treguar se ekziston lidhje e fuqishme në mes të gërhitjes së zëshme, sëmundjeve të zemrës dhe sulmit në tru. Personat të cilët gërhasin heshturazi apo qetë, janë më pak në rrezik për të pësuar nga sëmundjet e lartpërmendura. Hulumtuesit hungarezë kanë biseduar me mbi 12 mijë pacientë dhe kanë përfunduar se personat të cilët gërhasin zëshëm janë shumë më të ekspozuar ndaj sëmundjeve kardiovaskulare apo sulmit në tru për dallim nga pjesa e tjetër e popullatës. Rezultatet e këtij hulumtimi hedhin dritë të re në teoritë e deritanishme mbi lidhjen e gërhitjes së zëshme dhe sëmundjeve kardiovaskulare. Në një periudhë të caktuar të jetës, të gjithë njerëzit gjatë fjetjes gërhasin në mënyrë të zëshme apo të heshtur. Më shpesh gërhasin personat me peshë të shtuar. Hulumtimet kanë dëshmuar, se rregullisht gjatë fjetjes gërhasin 40 për qind e meshkujve dhe 24 për qind e femrave. Në dallim me pjesën tjetër të popullatës, personat të cilët gërhasin zëshëm kanë 34 për qind më shumë gjasa të preken nga sulmi në zemër dhe madje 67 për qind gjasa të sulmohen nga sulmi në tru. Është interesante e dhëna, se tek njerëzit të cilët gjatë fjetjes gërhasin heshtazi nuk ka rrezik të shtuar për tu prekur nga sëmundjet kardiovaskulare. Ndërsa lajm i mirë për meshkujt është se gërhitja e zëshme zvogëlohet pas moshës 70-vjeçare.
Simptomat
Apnea diagnostikohet gjatë monitorimit të gjumit (polysomnografisë). Gërhitjet e rënda dhe përgjumësi e zgjatur gjatë ditës janë shenjat e zakonshme të saj. Simptoma të tjera të ditës dhe të natës janë:
Ditën
Përgjumësi e zgjatur
Rendiment i dobët
Dhimbje koke e mëngjesit
Keqësime të intelektit
Kujtesë e dobët
Përqendrim i dobësuar
Shenja të depresionit
Djegie stomaku
Natën
Gërhitje
Apnea
Gjumë i keq
Pagjumësi
Marrje fryme natën
Zgjime të shpeshta
Djersitje
Reduktim i libidos/impotencë
Këshillat e mjekëve për të pasur një gjumë të qetë
Është mirë që të mos flini gjatë ditës
Kufizoni kafeinën dhe alkoolin
Mos pini duhan, nikotina vështirëson rënien në gjumë
Ekspozoni veten ndaj dritës së diellit
Bëni ushtrime fizike herët në mëngjes
Kontrolloni nivelet e hekurit në gjak
Relaksohuni para se të shkoni për të fjetur
Mos bëni asgjë stimuluese për të fjetur
Mbani dhomën e gjumit të qetë, të rehatshme dhe të ajrosur mirë.
Meshkujt të cilët gërhasin me zë gjatë fjetjes kanë jetëgjatësi më të shkurtër në krahasim me ata të cilën flenë të qetë. Shkencëtarët pranë Universitetit John Hopkinn në Baltimoore, pohojnë se meshkujt me moshë mesatare të cilët gërhasin në gjumë janë dyfish më të rrezikuar që të vdesin papritmas dhe në moshë më të re. Megjithatë, ata nuk kanë arritur të zbulojnë nëse gërhitja shkaktohet nga gjendja jo e mirë shëndetësore ose nga ndonjë problem tjetër. Studimi i realizuar te më shumë se 6 mijë pjesmarrës ka treguar se femrat të cilat gërhasin janë dukshëm më pak të rrezikuara sesa meshkujt për të vdekur në moshë të re, megjithatë autorët e studimit nuk e përjashtojnë mundësinë që edhe femrat që gërhasin në gjumë mund të jenë të rrezikuara nga vdekja e hershme apo e papritur.
Sindroma
Zhurma që njihet si gërhitje vjen si rezultat i ndryshimit të aktivitetit të frymëmarrjes gjatë gjumit. Te disa persona kjo mund të çojë deri në bllokim gati komplet të frymëmarrjes për pak sekonda, duke shfaqur sindromën e “apnes së gjumit”. Mjekët otorino-laringolog, shpjegojnë se kur gërhitja e fortë është një sëmundje, cilët janë faktorët që e favorizojnë dhe çfarë mund të bëhet nëse shfaqet. Sindroma “apnea e gjumit” (OSAS) është forma më e shpeshtë e shqetësimeve të frymëmarrjes gjatë gjumit. Kjo sindromë konsiston në një bllokim të aktivitetit respirator (të frymëmarrjes) që mund të zgjasë dhe me tepër se 10 sekonda. Këto probleme janë shumë të shpeshta dhe u interesojnë 2-4 për qind të popullsisë së rritur, në veçanti meshkujve të moshës 40 deri 60 vjeç. Gjatë gjumit, te të gjithë njerëzit ndryshon aktiviteti i frymëmarrjes, sepse qetësohet aktiviteti i qendrave nervore që koordinojnë lëvizjet e frymëmarrjes dhe pozicionin e trupit. Përveç kësaj vihet re një qetësim i muskujve të gojës dhe fytit; të gjitha së bashku këto fenomene, sidomos kur janë të theksuar, mund të shkaktojnë fenomenin e gërhitjes dhe te disa një ostruksion (bllokim) gati kompletë të rrugëve të frymëmarrjes gjatë gjumit, me bllokim të frymëmarrjes për pak sekonda: apnea.
Pasojat
Bllokimi i rrugëve të sipërme të frymëmarrjes mund të shkaktojë mungesë apo ulje totale të fluksit të ajrit në hundë dhe në gojë, që çon në ulje të sasisë së oksigjenit në gjak. Gjithsesi episodet përfundojnë më vetëzgjim të personit, shpeshherë të shpeshta. Këto zgjime të shpeshta ndikojnë në ulje të cilësisë së gjumit, i cili nuk rezulton të jetë qetësues. Pacientët me “apnea e gjumit” shfaqin një cilësi jete jo të mirë, që karakterizohet nga çorientim që lidhet me sëmundjen dhe një vështirësi për t’u përshtatur me vetë sëmundjen. Por mbi të gjitha, pacientët me OSAS mund të shfaqin një rrezik të lartë për çrregullime kardiovaskulare (infarkt) ashtu dhe atak ishemik cerebral. “Apnea e gjumit” është gjithashtu një faktor risku për t’u prekur nga hipertensioni arterial. Fëmijët manifestojnë çrregullime te sjelljes si: hiperaktivitet, agresivitet dhe ulje të rendimentit në shkollë. Faktor favorizues për shfaqjen e “apnea e gjumit” është seksi, (meshkujt janë më të prekur), mosha e madhe, prania e obezitetit, hipetrofi adenoidotonsillare.
Simptomat
Dy janë simptomat kryesore të “apnea e gjumit”: përgjumja dhe gërhitja. Përgjumja shfaqet zakonisht vetëm në situata të mërzitshme (punë të përsëritura, lexime, drejtim i autoveturës në rrugë “monotone”), por ndonjëherë është aq e rëndë sa bëhet e përsëritur, duke komprometuar cilësinë e jetës, sociale, profesionale, etj. Për shkak të këtij problemi pacientët mund të shfaqin një rrezik të lartë për të pësuar aksidente automobilistike. Simptoma të tjera që mund të shfaqen janë: dhimbja e kokës, humor i keq në mëngjes, probleme me përqendrimin, shqetësime seksuale (ulje e libidos dhe shfaqje e impotencës), urinim i shpeshtë gjatë natës. Mund të shfaqen luhatje të humorit, probleme me memorien, sjellje të papërshtatshme në shumë situata. Trajtimi i “apnea e gjumit” (OSAS) mund të bëhet nëpërmjet modifikimit të stilit të jetës, trajtimi kirurgjikal. Por trajtimi kirurgjikal si për “apnea e gjumit” ashtu dhe për të gërhiturën (uvuloplastika, palatoplastika: janë operacione që synojnë në shkurtimin e muskulaturës së palatumit për të lejuar që ajri të kalojë lirshëm nga hunda në mushkëri), janë pothuajse të pasuksesshme. Përdoret dhe CPAP që është një aparaturë që siguron futjen e ajrit të pasuruar me oksigjen me presion pozitiv nëpërmjet hundës, me qëllim që mushkëritë dhe për rrjedhojë gjaku dhe truri, të marrin sasinë e duhur të oksigjenit dhe gjumi të bëhet pa ndërprerje.
Gërhitja e fortë mund të shkaktojë goditje cerebrale
Gërhitja e fortë mund të shkaktojë goditje cerebrale. Hulumtimet e fundit kanë treguar se ekziston lidhje e fuqishme në mes të gërhitjes së zëshme, sëmundjeve të zemrës dhe sulmit në tru. Personat të cilët gërhasin heshturazi apo qetë, janë më pak në rrezik për të pësuar nga sëmundjet e lartpërmendura. Hulumtuesit hungarezë kanë biseduar me mbi 12 mijë pacientë dhe kanë përfunduar se personat të cilët gërhasin zëshëm janë shumë më të ekspozuar ndaj sëmundjeve kardiovaskulare apo sulmit në tru për dallim nga pjesa e tjetër e popullatës. Rezultatet e këtij hulumtimi hedhin dritë të re në teoritë e deritanishme mbi lidhjen e gërhitjes së zëshme dhe sëmundjeve kardiovaskulare. Në një periudhë të caktuar të jetës, të gjithë njerëzit gjatë fjetjes gërhasin në mënyrë të zëshme apo të heshtur. Më shpesh gërhasin personat me peshë të shtuar. Hulumtimet kanë dëshmuar, se rregullisht gjatë fjetjes gërhasin 40 për qind e meshkujve dhe 24 për qind e femrave. Në dallim me pjesën tjetër të popullatës, personat të cilët gërhasin zëshëm kanë 34 për qind më shumë gjasa të preken nga sulmi në zemër dhe madje 67 për qind gjasa të sulmohen nga sulmi në tru. Është interesante e dhëna, se tek njerëzit të cilët gjatë fjetjes gërhasin heshtazi nuk ka rrezik të shtuar për tu prekur nga sëmundjet kardiovaskulare. Ndërsa lajm i mirë për meshkujt është se gërhitja e zëshme zvogëlohet pas moshës 70-vjeçare.
Simptomat
Apnea diagnostikohet gjatë monitorimit të gjumit (polysomnografisë). Gërhitjet e rënda dhe përgjumësi e zgjatur gjatë ditës janë shenjat e zakonshme të saj. Simptoma të tjera të ditës dhe të natës janë:
Ditën
Përgjumësi e zgjatur
Rendiment i dobët
Dhimbje koke e mëngjesit
Keqësime të intelektit
Kujtesë e dobët
Përqendrim i dobësuar
Shenja të depresionit
Djegie stomaku
Natën
Gërhitje
Apnea
Gjumë i keq
Pagjumësi
Marrje fryme natën
Zgjime të shpeshta
Djersitje
Reduktim i libidos/impotencë
Këshillat e mjekëve për të pasur një gjumë të qetë
Është mirë që të mos flini gjatë ditës
Kufizoni kafeinën dhe alkoolin
Mos pini duhan, nikotina vështirëson rënien në gjumë
Ekspozoni veten ndaj dritës së diellit
Bëni ushtrime fizike herët në mëngjes
Kontrolloni nivelet e hekurit në gjak
Relaksohuni para se të shkoni për të fjetur
Mos bëni asgjë stimuluese për të fjetur
Mbani dhomën e gjumit të qetë, të rehatshme dhe të ajrosur mirë.
